English

Tamo dole, na krajnjem jugu, gde Dinarski planinski masiv ima da ponudi ono najlepše u svojoj surovosti, ponosno stoji četrdeset planina u čijem se reljefu najbolje oslikavaju porođajne muke majke Zemlje, gradeći tako impozantni venac Prokletija sa kojih se uzdiže najviši vrh Srbije, Đeravica.

Planinski venac Prokletija se prostire kao vezivna spona i prirodna granica između Crne Gore, Albanije i južnog dela Srbije, u severozapadnom delu njene južne pokrajine, Kosova. Ovaj planinski gorostas, prepun kristalno čistim rekama i jezerima, svoje rasprostiranje započinje od Skadarskog jezera i reke Drim na jugu, i tako se “provlači” između Komova i Mokre planine na zapadu u Crnoj Gori, potom metohijske doline na istoku i Mokre gore i Suve planine na severu. Jovan Cvijić je, istražujući ovaj pojas Dinarida, nazvao ove planine Prokletijama i taj naziv ostade i do danas. Nekada su se ove planine zvale Monti Troiana, po staroj Troji za koju se smatra da je bila na mestu današnjeg Skadra.

Samo ime ovih planina na simboličan način opisuje njihovu nepristupačnost, krševiti i ljuti kraški predeo, njegovu divljinu i neprohodnost, i ne samo ove prirodne karakteristike. U ime Prokletija utkan je, na neki način i onaj sociološki aspekt, posebno one društveno~istorijske prilike koje su vekovima simbolizovale ovaj kraj i bile utkane u njegov svakodnevni život sve do sredine XX veka, a to su lična nesigurnost, opasnost i anarhija.

Na planinama Prokletija su mnogobrojni vrhovi koji premašuju 2000m nadmorske visine. Sa one strane koja pripada Srbiji, tu su vrhovi Starac (2426m), potom Karanfil (2480m), zatim Žuti kamen (2522m) i vrh Marjaš (2530m), a kao kruna sa ove strane Prokletija, uzdiže se Đeravica sa svojih 2656m nadmorske visine. Ujedno, Đeravica je drugi najviši vrh Prokletija, posle  Jezerskog vrha sa 2694m, koji se nalazi na albanskoj strani.

Samim tim, Đeravica je najviši vrh Srbije. Nalazi se u opštini Dečani, tačno iznad manastira Visoki Dečani, zadužbine srpskog kralja, Stefana Dečanskog. Ova oblast je čuvena i po mnogobrojnim jezerima ledničkog porekla, od kojih je najveće Đeravičko jezero, u obliku zuba. Jezero se nalazi na 2200m nadmorske visine, a iz njega ističe reka Ribnik. U blizini su gradovi Peć i Đakovica, kao dva najveća mesta zapadnog Kosmeta. Na ovom potezu može se uživati u straroj balkanskoj arhitekturi, koju najbolje možete upoznati u Peći.

Ona je najbolje ovaploćena u starim kućama  koje se još zovu metohijske kule, među njima posebnu pažnju privlače Jašar~pašin konak, kuća Protića i, na kraju, Tahir begova kula. Posetite i park Karačag i reku Bistricu, a mitska Metohija i grad Peć će vas zaista zaintrigirati. Sam ambijent okružen planinama: Mokra Gora, Šar planina, Prokletije i Paštrik (koje valja obići i videti) učiniće da ponovo poželite da vidite Peć. Kao kruna avanturisanja po ovom kraju, pre uspona na Đeravicu, najveći greh bi, pored Dečana, bio ne posetiti Pećku Patrijaršiju. To je duhovni kompleks sastavljen od skupa crkava; nalazi se nadomak Peći, na obali Pećke Bistrice, na ulazu u Rugovsku klisuru. Ovo je srednjovekovni kompleks od izuzetnog kulturno~istorijskog značaja, gde je pohranjena zaostavština velike umetničke vrednosti. Takođe, pored svega što možete posetiti je i Spomenik prirode Šam~dud star 750 godina. Čitav je kraj je popunjen mnogim atrakcijama, i to na veoma malom prostoru, što mnogo doprinosi uštedi vremena, pa eto još dodatnog razloga za posetu. Spremite se za avanturu i pođite tamo gde ćete biti najbliži nebu.

Saveti za putovanje:

• • Najbolje je doći početkom juna do kraja septembra

• • Nabaviti dobre planinarske cipele ili patike koje mogu da izdrže neprikladan teren

• • Ponesite veći ranac u kojem možete spakovati hranu, vodu, neki manji šator i topliju odeću

• • Postoji mogućnost kampovanja gde god poželite, jer ne postoji nijedna oznaka koja zabranjuje ovu aktivnost
    

• • Ako putujete iz Srbije, idite do Peći. Iz Beograda postoji polasci buseva prema ovom gradu, a najbolje se raspitati na broj telefona +381 11 2636 299.

• • Ako želite da na uspon idete sa crnogorske strane, onda bi najbolje bilo da stignete do Bijelog Polja. Iz Beograda svakog dana postoje polasci vozom i autobusom do ovog grada u Crnoj Gori. Iz Bijelog Polja za Plav polazi bus iz Ribarevina nadomak grada. Za konkretnije informacije raspitajte se na autobuskoj stanici u Bijelom Polju ili pozovite broj telefona +382 50 432 219.

Kako se popeti na Đeravicu:

Uspon na Đeravicu je najbolje započeti iz Dečana, grada i manastira na Kosovu, ako izrazite želju da uspon započnete odavde. Peć je njabliži grad, a Dečani su od njega udaljeni nekih 16km južno. Kada krenete iz manastira, idite dolinom Dečanske Bistrice gde na grebenu iznad doline započinje staza ka Đeravici.

Evo kako to izgleda detaljnije. Od manastira treba 7km do Košara, starim prašnjavim i neravnim putem, ali prohodnim za automobil. Ako krenete automobilom, u Košarama ga možete ostaviti nakon dogovora sa lokalnim stanovništvom. Od Košara uspon nastavljate istim starim putem i nakon pola kilometra, skrećete desno, potom nastavljate dalje, pa sledi drugo skretanje, i to ne idete pravo na manju stazu, već skrećete levo na glavnu cestu. Pratite put i naići ćete na most u lošem stanju, a to je ujedno i poslednja tačka do koje možete ići automobilom, mada ga nije bezbedno tu ostaviti. Dalje pratite put sve do velike travnate površine i zaravni zvane Rupa, odakle vam predstoji pešačenje sa rancem do vrha Đeravica.

Blizu gornjeg kraja Rupe, potražite stare crvene markere koje je nekadašnja vojska bivše Jugoslavije još davno iscrtala. Odavde bi trebalo još 4 sata penjanja. Prolazite pored potoka, zatim nailazite na još jednu trasu puta koja podseća na put koji su iskrčile drvoseče. Odatle kreće strma staza na kojoj biste trebali pronaći neku od crvenih markacija na drvetu. I onda ste na pravom putu. Nailazi se na nekoliko pastirskih koliba, a zatim se stiže do središta Pločica, sa drugim pastirskim naseljem ili je to bila neka vrsta planinarskog doma. Pratite put do travnatih padina i visoravni koja je pogodna za mali predah, a potom prelazite niz grebena i posle toga ćete po prvi put ugledati vrh Đeravicu.

Sa druge strane, najčešće osvajanje ovog vrha vršeno je iz susedne Crne Gore, zbog višegodišnje nemirne političke situacije na Kosmetu. I po iskustvima drugih, to je svakako najbezbedniji uspon, mada ne i suviše lagan. Ovuda je prošla srpska vojska u Prvom svetskom ratu kada se povlačila preko Albanije.

Prvo što treba da uradite je da stignete do Plava, putem preko Bijelog Polja, Berana i Andrijevice kada dolazite iz Srbije. Iz Plava se dolazi prevozom do Babinog Polja, u naselje Luka, na visini od 1480m. Odatle se stiže u novoizgrađene katune, gde se može smestiti bar 30 avanturista. Najbolje bi bilo tu prenoćiti, a onda pre svitanja poraniti kako bi se stiglo na vrh dok je dan, kako bi se moglo uživati u blagodatima i lepotama na Đeravici.

Rano se kreće put podnožja Bogićevice i odatle se kreće peške pre svitanja. Dolinom Bogićevice, prolazeći kroz prelepe katune, stiže se do istoimenog prevoja, do tzv. Vodica, koji se nalazi na tromeđi. Odatle se kreće čuvenom patrolnom stazom koja se na pojedinim sektorima nalazi na samoj granici sa Albanijom. Potom se stiže na prva lednička jezera u samom podnožju Đeravice. Tu se uzima voda za ostatak puta i sledi konačan uspon do vrha. Gledajte da se uspon započne veoma rano kako biste uspeli da se vratite do 19h nazad. Vraćanje je istim putem.

Izvor fotografije: Shutterstock