English

Raskošno srednjevekovno remek delo, izgrađeno na temeljima ljubavi, manastir Ljubostinja je jedno od najprepoznatljivijih simbola centralne Srbije. Svojom lepotom i raskoši predstavlja jedan od najboljih primera srpskog srednjevekovnog neimarstva, izgrađen na mestu gde su se, po predanju, prvi put sreli srpski knez Lazar i kneginja Milica.

Manastir Ljubostinja se nalazi nadomak Trstenika, na nekih 5 km udaljenosti, i smešten je na levoj obali istoimene reke. Isto tako, udaljen je od Vrnjačke Banje samo 15 km. Priroda i okolina manastira su u posebnoj simbiozi, pa i ne čudi zašto je građen baš ovde, gde se oseća potpuni mir i blagostanje. Čitava oblast na ovom potezu oko Banje je poznata po mnoštvu manastira, a najpoznatiji su Studenica i Žiča. U blizini su i Gledićke planine, pa svoju avanturu možete da upotpunite predivnim pešačenjem kroz prirodu do nekih od vrhova ove živopisne planine. Živopisni krajolik i mir kojim odiše ova sredina su, pored svega, i poziv na jednodnevni izlet i beg od gužve.

Gradnja manastira započeta 1388. godine i trajala je do 1405. i zadužbina je najpoznatije srpske udovice, knjeginje Milice. U ovom manastiru, nakon čuvene bitke na Kosovu  i velike srpske pogibije, kneginja Milica se postrigla u čin monahinje i dobila ime Evgenija. Ljubostinja je u to vreme bilo mesto gde su se monašile žene srpskih vlastelina poginulih u najčuvenijem boju.

Pored kneginje, najčuvenija žena manastira je bila Jefimija, žena despota Uglješe Mrnjavčevića. Ona je zlatom u svili izvezla pokrov knezu Lazaru, koji se zove Pohvala knezu Lazaru. Zanimljivo je da su nam sačuvana imena graditelja i slikara, čija se imena mogu pročitati i dan danas. Neimar Rade se potpisao na kamenom pragu, a Makarije na luku iznad vrata.

Jedan čuveni francuski vizantolog je istakao da Ljubostinja svojom lepotom i stilom gradnje predstavlja unikat i neprevaziđen primer moravske škole graditeljstva. A evo i zašto. Crkva je građena na trolisnoj osnovi, a njen spoljašnji izgled je ono što zaista pleni i ostavlja bez daha. Zato joj je i sam graditelj posvetio  posebnu pažnju.

Kupola se uzdiže iznad osnove hrama i poduprta je sa četiri stupca, a fasada je jedinstveno ukrašena prelepom ornamentikom i prepletima izrezanim u kamenu. Svi prepleti su majstorski povezani arkadama i takvom povezanošću stvaraju neprekinut niz ukrasa koji uokviruje vrata i prozore. Po sredini crkve primetan je horizontalni venac koji se u arhitekturi zove kordon. On deli crkvu na dva dela, gornji i donji, pa se stiče utisak kao da je prepolovljena. U donjem delu su smešteni vrata i prozori koji mogu biti sa jednim ili  dva otvora. Prelepi prozori sa dva otvora se zovu bifore. Gornji je deo je ukrašen lukovima i na njemu preovlađuje ornamentika u vidu velelepnih rozeta.

Unutrašnjost crkve je maestralno oslikana Makarijevom mirnom rukom. Na freskama se mogu jasno razaznati odela, nakit, insignije vladara, a to nam je danas od velike važnosti za proučavanje materijalne kulture onog vremena. Od fresaka koje plene visinom slikarskog dometa, a i svojom lepotom, ističu se likovi kneza Lazara i kneginje Milice, levo od ulaza, kao i njihovih sinova despota Stefana Lazarevića i brata mu Vuka, desno. U samom hramu, ostali su fragmenti fresaka posvećenih Arhanđelu gavrilu, Svetom Judi, Svetom Savi Jerusalimskom i Svetom Savi Srpskom i Svetom Simeonu Srpskom.  Od svih fresaka, čitave su jedino Blagovesti.

Saveti za putovanje:

• • Kao u svim ostalim manastirima i svetim kućama širom Srbije, budite skromno obučeni. Cipele, pantalone i majica na kopčanje za muškarce. Za dame, dugačka haljina, cipele, a može i marama kome to odgovara.

Kako stići do Ljubostinje:

Do ovog predivnog duhovnog centra najlakše je doći preko Trstenika. Busevi redovno saobraćaju iz našeg glavnog grada do Trstenika i sudeći po informacijama postoje dva prevoznika koji vrše uslugu saobraćanja između ova dva mesta. Red vožnje do Trstenika možete pogledati ovde . Kako stići do Ljubostinje:

Isto tako, možete stići i iz Vrnjačke Banje, do koje busevi idu mnogo češće i ima više prevoznika. Ako biste da se uputite iz Novog Sada, red vožnje do Trstenika je ovaj . Naravno, bilo bi poželjno da utvrdite raspored vožnje pre polaska, jer eventualno može da se desi da je došlo do nekih promena u vezi sa relacijama do Trstenika. Neka Vam alternativa u tom slučaju bude Vrnjačka Banja.

Izvor fotografije: Shutterstock